òåêñò ïåðåâîäû commentarii varialectio prosodia
Ne perconteris, fundus meus, optime Quincti, 6532
arvo pascat erum an bacis opulentet olivae, 6533
pomisne an pratis an amicta vitibus ulmo, 6534
scribetur tibi forma loquaciter et situs agri. 6535
5 continui montes si dissocientur opaca 6536
valle, sed ut veniens dextrum latus adspiciat sol, 6537
laevum discedens curru fugiente vaporet, 6538
temperiem laudes. quid si rubicunda benigni 6539
corna vepres et pruna ferant, si quercus et ilex 6540
10 multa fruge pecus, multa dominum iuvet umbra? 6541
dicas adductum propius frondere Tarentum. 6542
fons etiam rivo dare nomen idoneus, ut nec 6543
frigidior Thraecam nec purior ambiat Hebrus, 6544
infirmo capiti fluit utilis, utilis alvo. 6545
15 hae latebrae dulces et, iam si credis, amoenae 6546
incolumem tibi me praestant septembribus horis. 6547
tu recte vivis, si curas esse quod audis. 6548
iactamus iam pridem omnis te Roma beatum; 6549
sed vereor, ne cui de te plus quam tibi credas 6550
20 neve putes alium sapiente bonoque beatum 6551
neu, si te populus sanum recteque valentem 6552
dictitet, occultam febrem sub tempus edendi 6553
dissimules, donec manibus tremor incidat unctis. 6554
stultorum incurata pudor malus ulcera celat. 6555
25 siquis bella tibi terra pugnata marique 6556
dicat et his verbis vacuas permulceat auris: 6557
‘tene magis salvum populus velit an populum tu, 6558
servet in ambiguo qui consulit et tibi et urbi 6559
Iuppiter,’ Augusti laudes agnoscere possis: 6560
30 cum pateris sapiens emendatusque vocari, 6561
respondesne tuo, dic sodes, nomine? ‘nempe 6562
vir bonus et prudens dici delector ego ac tu.' 6563
qui dedit hoc hodie, cras, si volet, auferet, ut, si 6564
detulerit fasces indigno, detrahet idem. 6565
35 ‘pone, meum est,’ inquit: pono tristisque recedo. 6566
idem si clamet furem, neget esse pudicum, 6567
contendat laqueo collum pressisse paternum, 6568
mordear opprobriis falsis mutemque colores? 6569
falsus honor iuvat et mendax infamia terret 6570
40 quem nisi mendosum et medicandum? vir bonus est quis? 6571
‘qui consulta patrum, qui leges iuraque servat, 6572
quo multae magnaeque secantur iudice lites, 6573
quo res sponsore et quo causae teste tenentur.’ 6574
sed videt hunc omnis domus et vicinia tota 6575
45 introrsum turpem, speciosum pelle decora. 6576
‘nec furtum feci nec fugi’ si mihi dicat 6577
servus, ‘habes pretium, loris non ureris,’ aio. 6578
non hominem occidi. non pasces in cruce corvos. 6579
‘sum bonus et frugi.’ renuit negitatque Sabellus. 6580
50 cautus enim metuit foveam lupus accipiterque 6581
suspectos laqueos et opertum miluus hamum: 6582
oderunt peccare boni virtutis amore. 6583
tu nihil admittes in te formidine poenae: 6584
sit spes fallendi, miscebis sacra profanis. 6585
55 nam de mille fabae modiis cum surripis unum, 6586
damnum est, non facinus mihi pacto lenius isto. 6587
vir bonus, omne forum quem spectat et omne tribunal, 6588
quandocumque deos vel porco vel bove placat, 6589
‘Iane pater’ clare, clare cum dixit ‘Apollo’, 6590
60 labra movet metuens audiri: ‘pulchra Laverna, 6591
da mihi fallere, da iusto sanctoque videri, 6592
noctem peccatis et fraudibus obice nubem.’ 6593
qui melior servo, qui liberior sit avarus, 6594
in triviis fixum cum se demittit ob assem, 6595
65 non video. nam qui cupiet, metuet quoque; porro 6596
qui metuens vivet, liber mihi non erit umquam. 6597
perdidit arma, locum virtutis deseruit, qui 6598
semper in augenda festinat et obruitur re. 6599
‘vendere cum possis captivum, occidere noli: 6600
70 serviet utiliter; sine pascat durus aretque, 6601
naviget ac mediis hiemet mercator in undis, 6602
annonae prosit, portet frumenta penusque.’ 6603
vir bonus et sapiens audebit dicere: Pentheu, 6604
rector Thebarum, quid me perferre patique 6605
75 indignum coges?’ ‘adimam bona.’ ‘nempe pecus, rem, 6606
lectos, argentum: tollas licet.’ ‘in manicis et 6607
compedibus saevo te sub custode tenebo.’ 6608
‘ipse deus, simulatque volam, me solvet.’ opinor, 6609
hoc sentit ‘moriar’. mors ultima linea rerum est. 6610
Íà ñàéòå èñïîëüçóåòñÿ ãðå÷åñêèé øðèôò.